Terugblik Afrikadag 2024: Getting Rights Right
Zaterdag 16 november 2024 werd Pakhuis de Zwijger omgetoverd tot een bruisende ontmoetingsplek voor iedereen die gepassioneerd is over Afrika en ontwikkelingssamenwerking. Jong en oud, internationaal en Nederlands, ervaren Afrikadag-bezoekers en nieuwe gasten kwamen samen om te praten en te leren over mensenrechten. Het centrale thema van de dag was: "Hoe doen we recht aan initiatieven in Afrikaanse landen die strijden voor mensenrechten en democratie?"
In 20 diverse sessies werden uiteenlopende onderwerpen besproken, waarbij de focus lag op de mensen die getroffen worden door ernstige mensenrechtenschendingen. Zo deelden overlevenden uit de DRC hun ervaringen over de impact van conflicten in het oosten van het land en bespraken ze hun visie op de weg naar gerechtigheid en heling. Ook hoorden we indrukwekkende verhalen van mensen die hun eigen veiligheid riskeren om natuur en gemeenschappen te beschermen tegen machtige belanghebbenden. Afrikaanse tradities kennen veel systemen voor natuurbehoud, maar in de sessie over Westerse wildparkmodellen bleek dat de bescherming van de Afrikaanse natuur vaak niet in handen van Afrikanen is, wat leidt tot een 'Groene Apartheid' met ernstige gevolgen voor mensenrechten.
Democratisering was een ander centraal thema. Democratie vormt de basis voor het respecteren van mensenrechten, maar voor veel Afrikanen is democratie nog geen realiteit. Tijdens Afrikadag werd de nadruk gelegd op de rol van Afrikaanse democratisering als weg naar rechtvaardigheid.
Er werd ook kritisch gekeken naar de relaties tussen Afrika en Europa. Kan de anti-wegkijkwet leiden tot eerlijke productieketens? Krijgen Afrikaanse stemmen eindelijk een plaats in invloedrijke multilaterale instellingen? En wat maakt Europa vandaag de dag nog een betere partner voor Afrikaanse landen dan Rusland of China? In het Lagerhuisdebat gingen Eric van der Burg, Marieke Koekkoek, Mpanzu Bamenga en Daniëlle Hirsch in gesprek met jongeren over hoe Nederland recht zou moeten doen aan mensenrechten. Ook werd de Nederlandse Afrikastrategie uitgebreid besproken door SG Christiaan Rebergen en filosoof Michael Eze, mede dankzij scherpe opmerkingen van het publiek.
Jan Pronk blikte terug op 75 jaar ontwikkelingssamenwerking en keek vooruit op de uitdagingen die het maatschappelijk middenveld te wachten staan, vooral door de aangekondigde bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. Hoe kunnen we in verbinding blijven met de mensen die Nederland als partner zien voor werk aan een betere wereld?
In de vroege avond gaven filosoof Pascah Mungwini en jeugdambassadeur Faridah Luanda hun visie op de toekomst van mensenrechtenwerk in Afrika. Een Afrocentrische aanpak, waarbij de kracht van jeugd en vrouwen centraal staat, is essentieel als we ons samen willen blijven inzetten om recht te doen aan mensenrechten.
Naast de inhoudelijke gesprekken was er nog veel meer te beleven. De indrukwekkende performance van World of Afro liet de kracht en emotie van African street style zien, en de modeshow belichtte de kleurrijke kant van Afrikaanse mode in een mix van traditie en moderniteit. Op de inspiratiemarkt konden bezoekers in gesprek gaan met organisaties die zich inzetten voor mensenrechten. Er werden prachtige producten verkocht en bezoekers konden zich laten fotograferen in de stijl van Koré duga, Afrikaanse vredesbemiddelaars die met humor voor verzoening zorgen. In de hal waren indrukwekkende portretten te zien van Burundese ouderen, die verhalen vertelden van conflict, verzoening en hoop.
Het is duidelijk dat mensenrechten in veel delen van de wereld nog steeds worden geschonden door onderdrukkende regimes, hebzucht en conflict. Ook klonk de zorg over de politieke verharding en de forse bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking in Nederland. Ondanks deze uitdagingen bracht Afrikadag 2024 inspirerende inzichten en hoopvolle verhalen naar voren waarin gemeenschap en volharding daadwerkelijk verschil maken.
We willen graag alle bezoekers, partners, sprekers, vrijwilligers en artiesten bedanken voor deze geweldige dag. Dankzij hen krijgt het essentiële mensenrechtenwerk de aandacht die nodig is om onrecht aan te pakken. We hopen jullie volgend jaar weer te verwelkomen op Afrikadag 2025.
Meer foto’s van de dag zijn te zien op onze Flickr-pagina.